مزايا و محدوديت های فن آوری VoIP

VoIP ( برگرفته از Voice over internet protocol ) که با نام IP تلفنی نیز از آن یاد می شود ، امکان استفاده از اینترنت به منظور مکالمات تلفنی را فراهم می نماید . در مقابل استفاده از خطوط تلفن سنتی ، VoIP از فن آوری دیجیتال استفاده می نمايد و نیازمند یک اتصال broadband نظیر DSL است . هم اینک شرکت های متعددی سرویس فوق را در اختیار علاقه مندان قرار می دهند .در واقع ، با استفاده از فن آوری VoIP صدای انسان توسط بسته های اطلاعاتی IP و از طريق اينترنت ارسال می گردد . 
فن آوری فوق دارای مزايا و محدوديت های مختص به خود می باشد.

مزايا 
فن آوری VoIP دارای مزايای متعددی است كه در ادامه به برخی از مهمترين آنها اشاره می گردد.

• مهمترين مزيت فن آوری VoIP  مقرون به صرفه بودن آن است . تاكنون سيستم های VoIP مختلفی طراحی شده است . برخی‌ از اين سيستم ها صرفا" به شما اجازه خواهند داد كه با افرادی ارتباط برقرار نمائيد كه آنان نيز از سرويس VoIP استفاده می نمايند و در برخی ديگر ،‌ امكان ارتباط با هر كاربری كه دارای يك دستگاه تلفن می باشد ، وجود خواهد داشت . معمولا" تماس كامپيوتر با كامپيوتر VoIP  رايگان است ( صرفنظر از هزينه اوليه نرم افزار و يك آبونمان ثابت ) . تماس PC به تلفن معمولا" گرانتر و يا بيشتر از تماس PC به PC است ولی  همچنان كمتر از نصف هزينه تماس تلفن با تلفن است .
   هزينه سرويس VoIP به امكانات ارائه شده توسط شركت های مربوطه بستگی دارد . به عنوان نمونه ، اكثر ارائه دهندگان سرويس VoIP  امكاناتی نظير   call forwarding ، call waiting و تماس سه طرفه را نيز به مشتريان خود ارائه می نمايند . 

• برخی سرويس های VoIP مبتنی بر كامپيوتر هستند . به عنوان نمونه شما از طريق ميكروفن متصل شده به كامپيوتر صحبت خواهيد كرد . در محيط های VoIP مبتنی بر كامپيوتر ، امكان استفاده از تمامی ظرفيت عملياتی و پردازشی كامپيوتر وجود خواهد داشت . به عنوان نمونه ، ارسال تصاوير همزمان با صوت ، به اشتراك گذاشتن  داده و برنامه های‌ مورد نظر با فردی كه در حال گفتگو با وی هستيد ، دور از دسترس نخواهد بود ( تحقق مشاركت و همكاری در انجام يك پروژه ) . اكثر سيستم های VoIP مبتنی بر كامپيوتر ، امكان برقراری تماس چندين كاربر با يكديگر را به صورت يك كنفرانس فراهم می نمايد .

• همه سيستم های VoIP نيازمند استفاده از كامپيوتر نمی باشند . در برخی از آنها از يك تلفن ديجيتالی VoIP و يا يك آداپتور VoIP كه امكان استفاده از آن به همراه يك تلفن معمولی وجود خواهد داشت ، استفاده می گردد . استفاده از تلفن های VoIP نسبت به برنامه های VoIP مبتنی بر كامپيوتر به دلايل متعددی ترجيح داده می‌ شود . سادگی استفاده از سرويس فوق يكی از مهمترين مزايای تلفن های VoIP محسوب می گردد . برقراری تماس از طريق يك تلفن VoIP به سادگی استفاده از يك تلفن معمولی است . يكی ديگر از مزايای تلفن های VoIP ، قابليت حمل آسان آنها می باشد . اينگونه تلفن ها دارای يك آدرس منحصربفرد درون خود می باشند  . اين بدان معنی است كه در اكثر موارد می توان از تلفن VoIP در مكان های مختلفی كه دارای يك اتصال broadband اينترنت می باشند ، استفاده نمود.

• برای استفاده از قابليت حمل تلفن های VoIP  ( در دسترس بودن دائم ) ضرورتی به استفاده از تلفن های VoIPنخواهد بود . برخی ارائه دهندگان سرويس VoIP  مبتنی بر كامپيوتر به كاربران خود يك سرويس مبتنی بر وب را ارائه می نمايند . با استفاده از اينترفيس فوق ، مشتريان می توانند از هر مكانی به آن log in نمايند. در چنين مواردی لازم است كه حتما" از يك اتصال broadband استفاده گردد . در صورتی كه سازمانی دارای كارمندی است كه بطور دائم در مسافرت و ماموريت است و لازم است كه بطور مرتب با سازمان خود تماس بگيرد ( خصوصا" در جاده و يا مكان هائی خاص ) ، سرويس VoIP به راحتی يك تماس تلفنی نخواهد بود .

محدوديت ها 
فن آوری VoIP دارای محدوديت های مختص به خود است كه در ادامه به برخی از مهمترين آنها اشاره می گردد.

• مهمترين مسئله در ارتباط با VoIP ، كيفيت صوت است . شايد عده ای از خوانندگان با اين نظر موافق نباشند و عنوان نمايند كه با پهنای باند معقول و تجهيزات مناسب ، می توان كيفيت صدا را بهبود و به يك سطح قابل قبول رساند . در دنيای واقعی شرايط بگونه ای‌ ديگر است و هيچگونه تضمينی وجود نخواهد داشت كه كيفيت صدا مطلوب و قابل قبول باشد . پارامترها و يا دلايل متعددی می تواند در كاهش كيفيت صوت تاثيرگذار باشند . اولين و در عين حال مهمترين دليل به نحوه كاركرد VoIP برمی گردد . 
  همانگونه كه اشاره گرديد ، VoIP از كلمات Voice Over IP گرفته شده است و لازم است به منظور آشنائی با نحوه عملكرد اين فن آوری ، با نحوه كار يك شبكه IP به منظور مبادله داده بيشتر آشنا شويم . زمانی كه يك فايل از نقطه Aبه نقطه B و بر روی يك شبكه IP ارسال می گردد ، فايل مورد نظر به مجموعه ای از  بسته های‌ اطلاعاتی و يا همانPackets تقسيم می گردد . در ادامه بسته های اطلاعاتی بر اساس يك اولويت و با يك نظم و ترتيب خاص ارسال می گردند . با توجه به ماهيت توزيع شده اينترنت ، بسته های اطلاعاتی ممكن است با همان اولويتی كه در مبداء ارسال می گردند ، به مقصد نرسند ( اولويت ارسال و دريافت متفاوت باشد ) . در زمان ارسال داده ،‌ وضعيت فوق مشكل خاصی را ايجاد نخواهد كرد چراكه دريافت كننده قادر به استفاده از شماره عددی نسبت داده شده به بسته اطلاعاتی است تا به كمك آن بتواند جايگاه بسته دريافتی را بين تمامی بسته های اطلاعاتی مشخص و فرآيند بازسازی داده ارسالی انجام شود . 
  فن آوری VoIP ،‌صوت را به داده ديجيتال تبديل و پس از قرار دادن در بسته های اطلاعاتی آنها را از طريق اينترنت ارسال می نمايد . همانند ساير نوع های داده ، بسته های اطلاعاتی فوق ممكن است با همان اولويتی كه ارسال شده اند به مقصد نرسند . سيستم VoIP دريافت كننده قادر به بازسازی مجدد بسته های اطلاعاتی صرفنظر از اولويت دريافت آنها می باشد . ماهيت تبديل صوت به صورت بلادرنگ است و اين بدان معنی است كه در صورتی كه بسته های اطلاعاتی با اولويت ارسال در مقصد دريافت نشوند ،‌  در زمان بازسازی مجدد داده ( تبديل داده ديجيتال به صوت )  سكوت را شاهد خواهيم بود .

• همانگونه كه اشاره گرديد ، تاخير ممكن است باعث بروز مسائل جدی در سيستم های VoIP گردد . داده می بايست با سرعت كافی برای دريافت كننده ارسال تا وی بتواند پس از دريافت و بدون وجود يك تاخير محسوس  آنها را مجددا" بازسازی نمايد . ضعف و با بروز مشكل در پهنای باند می تواند مسائلی همچون تاخير در ارسال داده را برای سيستم های VoIP به دنبال داشته باشد . توليدكنندگان تجهيزات VoIP سعی می كنند محصولاتی را توليد نمايند كه به پهنای باند كمتری نياز داشته باشند . بدين منظور استفاده از الگوريتم های فشرده سازی در كانون توجه قرار دارد . تا كنون الگوريتم های فشرده سازی مختلفی طراحی و پياده سازی شده است كه هر يك از آنها دارای مزايا و محدوديت های مختص به خود می باشند .

• يكی ديگر از محدوديت های فن آوری VoIP ، سازگاری است . استفاده از سيستم VoIP در مواردی كه دو سر نقطه تماس را PC تشكيل می دهد از يك استاندارد جامع تبعيت نمی نمايد . برخی از سيستم های VoIP اختصاصی بوده و صرفا" امكان تماس با ساير افرادی را فراهم می نمايد كه از نرم افزار مشابه استفاده می نمايند .

• فشرده سازی و برگرداندن داده به حالت اوليه ،  زمان پردازش مختص به خود را خواهد داشت . علاوه بر اين ، فشرده سازی افت كيفيت صدا را به دنبال خواهد داشت . برخی از الگوريتم های فشرده سازی مسائل خاصی نظير اكو صدا را ايجاد خواهند كرد . البته ،‌ امكان فيلتر نمودن اكو ايجاد شده وجود خواهد داشت ولی انجام اين كار زمان بيشتری را از پردازنده خواهد گرفت . فشرده سازی و فيلترينگ داده موضوعی بمرابت از يك مسئله عادی برای سيستم هایVoIP مبتنی بر كامپيوتر  نسبت به تلفن های VoIP می باشند . تلفن های VoIP فيلترينگ و فشرده سازی مورد نياز را در سطح سخت افزار انجام می دهند . بدين ترتيب نگران پردازش انجام شده توسط اينگونه تلفن ها نخواهيم بود . بديهی است كه قيمت تلفن های VoIP از تلفن های معمولی گرانتر باشد .

• در صورت استفاده از يك سيستم VoIP مبتنی بر كامپيوتر ، به منظور برقراری تماس ، به خود كامپيوتر نيز وابسته خواهيم شد . چراكه در ابتدا لازم است تا كامپيوتر روشن و پس از فعال شدن سيستم عامل مربوطه و نرم افزارهای مورد نياز امكان برقراری تماس فراهم شود .

• برخلاف تلفن های سنتی ، يك سيستم VoIP ( مبتنی بر كامپيوتر و يا يك تلفن VoIP ) در زمان قطع جريان برق غيرقابل استفاده خواهد بود . در صورت قطع جريان برق امكان استفاده از تلفن های قديمی وجود خواهد داشت چراكه شركت های مخابراتی ، الكتريسيته را بر روی خطوط تلفن ارسال می نمايند . از الكتريسيته فوق به عنوان منبع تامين انرژی تلفن ها استفاده می گردد  ( تلفن های Cordless استثناء هستند ) . بدين ترتيب ، حتی در صورت قطع جريان برق  ، تلفن معمولا" فعال و قابل استفاده خواهد بود چراكه برق تلفن از يك منبع ديگر تامين می گردد .

• يك تلفن VoIP ( و يا يك سيستم VoIP مبتنی بر كامپيوتر ) به منظور انجام وظايف و عملكرد صحيح خود ‌نيازمند استفاده از منابع تامين انرژی ( برق ) خارجی و اينترنت است  . بنابراين در صورت قطع جريان برق و يا ارتباط اينترنت ، امكان استفاده از سرويس VoIP وجود نخواهد داشت .